Shqipëria është një nga thesaret më të nënvlerësuara të udhëtimit në Europë. Nga majat e mbuluara me dëborë në veri te parqet detare përgjatë detit Jon, parqet kombëtare të saj mbrojnë një shumëllojshmëri të pasur ekosistemesh, trashëgimie kulturore dhe aventurash në natyrë. Nëse jeni të interesuar për ecje nëpër kalime malore, vrojtim zogjsh në laguna të largëta apo zbulimin e rrënojave të lashta të rrethuar nga natyra, këto parqe ofrojnë përvoja të paharrueshme. Ky udhëzues ju njeh me parqet më të bukura në të gjithë vendin, me informacione praktike, këshilla dhe atraksione të përshtatura për dashamirës të natyrës.
1. Parku Kombëtar i Thethit: Aventurë alpine dhe trashëgimi kulturore
Vendndodhja: Qarku Shkodër, Veriu i Shqipërisë
Ideale për: Ecje, ujëvara, bujtina tradicionale
Parku Kombëtar i Thethit shtrihet në një sipërfaqe prej 26.3 km² dhe ndodhet në Alpet Shqiptare, të cilat shpesh përshkruhen si peizazhet malore më dramatike në Ballkan. I rrethuar nga maja që kapërcejnë 2,500 metra, fshati i Thethit është një pikë qendrore për përvoja autentike kulturore dhe aktivitete në natyrë.
Vizitorët vijnë këtu për të eksploruar Ujëvarën e Grunasit, Kishën e Thethit, Kullën e Ngujimit dhe mrekullinë natyrore Syri i Kaltër.
Akomodimi: Dhjetëra bujtina familjare ofrojnë ushqim tradicional të bollshëm (bukë misri e pjekur, djathë i freskët, çaj mali). Disa kanë tualete private, të tjera të përbashkëta.
Këshillë për transportin: Aksesi është i mundur vetëm nëpërmjet një rruge të pjesshme të asfaltuar nga Shkodra (3–4 orë). Rekomandohet automjet 4×4 ose furgon i përbashkët gjatë sezonit veror.
Sezoni: Maj deri Tetor. Gjatë dimrit rruga mund të bllokohet nga bora.
📖 Lexo më shumë në Udhëzuesin për Thethin
2. Parku Kombëtar i Luginës së Valbonës: Perla e egër e veriut
Vendndodhja: Rrethi i Tropojës
Ideale për: Ecje në natyrë, peizazhe malore, fshatra tradicionale
Me një sipërfaqe mbi 80 km², Lugina e Valbonës është vendi ideal për t’u shkëputur nga ritmi i jetës së përditshme. E rrethuar nga maja gëlqerore mbresëlënëse, lugina karakterizohet nga lumenj të pastër akullnajorë, pyje shekullore dhe shtëpi tradicionale prej guri. Shtegu popullor 7-orësh midis Valbonës dhe Thethit është bërë simbol i aventurës për dashamirësit e natyrës.
Akomodimi: Bujtina në fshatin Valbonë dhe në Çerem. Disa pranojnë pagesa me kartë, por zakonisht preferohet paraja në dorë.
Aktivitete: Ecje në shtigje malore, hipje me kuaj, mbledhje bimësh dhe mbrëmje me muzikë tradicionale.
Këshillë për transportin: Mund të arrihet me traget nga Liqeni i Komanit dhe më pas me furgon nga Fierza.
📖 Planifiko udhëtimin tënd: Arratisje fundjave në Valbonë
3. Parku Kombëtar i Butrintit: Histori mes natyrës
Vendndodhja: Qarku i Sarandës, Jugu i Shqipërisë
Ideale për: Eksplorim arkeologjik, shëtitje natyrore bregdetare
Butrinti është një nga thesaret arkeologjike më të rëndësishme të Shqipërisë dhe një Trashëgimi Botërore e UNESCO-s që prej vitit 1992. Ai ndërthur një kompleks arkeologjik mahnitës me një ekosistem të mbrojtur lkënetash. Vizitorët mund të eksplorojnë vila romake, teatër grek dhe fortifikime veneciane, të gjitha të vendosura pranë një lagune që strehon gjitarë ujorë dhe mbi 1,200 lloje bimësh.
Biletat: Disponohen në hyrje. Udhërrëfyesit në anglisht kushtojnë rreth 1000 lekë.
Aksesueshmëria: Rrugë e asfaltuar nga Saranda (~30 minuta). Parkim falas në dispozicion.
Këshillë: Kombinojeni vizitën me plazhet e Ksamilit ose perëndimin e diellit në Kalanë e Lëkurësit.
4. Parku Kombëtar i Llogarasë: Maja bregdetare dhe ajër i pastër
Vendndodhja: Midis Vlorës dhe Himarës
Ideale për: Udhëtime panoramike, paragliding, shëtitje malore
Në mbi 1,000 metra lartësi dhe vetëm pak minuta larg detit, Llogara ofron pamje mahnitëse dhe klimë alpine. Terrenet e pjerrëta dhe livadhet e mbuluara me pisha janë shtëpi për shqiponjat e arta, lynx-in e Ballkanit dhe drerët. Shtigjet më të njohura përfshijnë Kalimin e Cezarit dhe këndin panoramik mbi plazhin e Palasës.
Aktivitete: Ecje, piknik në pyll, vrojtim kafshësh të egra dhe paragliding (zona e ngritjes te Qafa e Llogarasë).
Akomodimi: Kabina druri përgjatë rrugës së parkut.
Ushqim: Restorante gjatë rrugës që shërbejnë mish qengji në hell, kos me mjaltë dhe arra dhe byrekë të freskët.
5. Parku Kombëtar i Malit të Dajtit: Çatia e gjelbër e Tiranës
Vendndodhja: Shumë pranë Tiranës
Ideale për: Pamje me teleferik, piknik në pyll, aktivitete familjare
Parku i Dajtit me një sipërfaqe prej 293.84 km² është një destinacion shumë i preferuar për udhëtime ditore, si nga vendasit ashtu edhe nga turistët. Teleferiku “Dajti Ekspres” lidh Tiranën me pllajën malore në lartësinë 1,050 metra për vetëm 15 minuta. Pasi mbërrini në majë, mund të shijoni pamje panoramike, shtigje për shëtitje dhe zona pikniku.
Atraksione: Parku i Aventurës, kulla e vrojtimit, shtigje për ATV, restorante me pamje nga qyteti.
Akomodimi: Hoteli Dajti Tower dhe kabinat malore përreth.
Këshillë: Vizitoni gjatë ditëve të javës për të shmangur radhët në teleferik.
6. Parku Kombëtar Divjakë-Karavasta: Parajsa e shikuesve të zogjve
Vendndodhja: Qarku Fier, Perëndimi i Shqipërisë
Ideale për: Shëtitje me varkë në lagunë, vrojtim pelikani, çiklizëm
Ky park mbron lagunën më të madhe në Shqipëri – Karavasta dhe është habitat i një specieje të rrallë si pelikani kaçurrel. Me mbi 22,000 hektarë laguna, pyje pishe dhe rërë bregdetare, parku është ideal për fotografi natyre dhe eksplorim të qetë në ajër të pastër.
Çfarë mund të bëni: Vizitoni kullën prej druri për vrojtim zogjsh, merrni biçikletë me qira, bashkohuni në një tur me guidë me varkë ose bëni piknik buzë lagunës.
Qendra e Vizitorëve: Ofron ekspozita edukative, qira dylbish dhe harta orientuese.
Këshillë: Shmangni ditët më të nxehta të verës, pranvera dhe vjeshta janë periudha më të rekomanduara për vizitë.
📖 Zbuloni më shumë: Vrojtim Zogjsh në Divjakë-Karavasta
7. Parku Kombëtar i Malit të Tomorrit: I shenjtë dhe madhështor
Vendndodhja: Qarqet Berat dhe Skrapar
Ideale për: Ecje pelegrinazhi, pamje panoramike, bimë të egra
Me një lartësi prej 2,416 metrash, Mali i Tomorrit është jo vetëm një mrekulli natyrore, por edhe një vend i shenjtë shpirtëror. Çdo gusht, pelegrinët bektashinj ngjiten në majë për rite të shenjta. Shtigjet kalojnë përmes livadheve alpine, fushave me lule dhe faltoreve të gurta.
Atraksione kryesore: Kanioni i Çorovodës, rafting në lumin Osum dhe ture çaji me bimë mjekësore.
Këshillë: Përdorni guida lokale për të eksploruar shtigje jashtë rrugëve të zakonshme.
8. Parku Kombëtar i Prespës: Liqene dhe natyrë ndërkufitare
Vendndodhja: Qarku i Korçës
Ideale për: Eko-turizëm, vizita në ishuj, fotografi natyre
Parku Kombëtar i Prespës ndodhet në një rezervat biosfere të UNESCO-s që ndahet me Greqinë dhe Maqedoninë e Veriut. Në qendër të parkut ndodhen dy liqene: Prespa e Madhe dhe Prespa e Vogël, që strehon qindra shpendë migrues dhe lloje peshqish të rralla.
E domosdoshme për t’u vizituar: Ishulli i Maligradit (me varkë), ku ndodhet një kishë karakteristike në shkëmb.
Ku të qëndroni: Pustec, Liqenas ose kampi ekologjik Prespa Eco Camp.
Këshillë: Ideal për dashamirës të zogjve me dylbi profesionale dhe objektiva fotografike.
9. Parku Kombëtar Shebenik-Jabllanicë: I egër dhe i largët
Vendndodhja: Rrethi i Librazhdit
Ideale për: Ecje shumëditore, ndjekje të gjurmëve të faunës, pyje të mbrojtura nga UNESCO
Ky është një nga parqet më të mëdha dhe më pak të vizituara të Shqipërisë (mbi 340 km²). Shebenik-Jabllanicë ofron liqene akullnajorë, pyje të vjetra ahu dhe faunë të pasur si ujqër dhe lynx ballkanikë. Rezervati i Rrajcës është pjesë e mbrojtur nga UNESCO.
Akses: Më i përshtatshmi është përmes qytetit të Librazhdit. Nuk ka shumë tabela orientuese, prandaj rekomandohet përdorimi i GPS-it.
Akomodimi: Kampingje ose bujtina lokale në fshatin Fushë Studë.
10. Parku Kombëtar Lurë-Dejë: Liqene dhe qetësi
Vendndodhja: Qarku i Dibrës
Ideale për: Ecje, kamping, qetësi në natyrë
Ky park i largët përmban 12 liqene akullnajorë, shtigje pyjore dhe pllaja alpine. Dikur i dëmtuar nga prerjet ilegale të pyjeve, tani është pjesë e një programi kombëtar të rehabilitimit.
Liqenet për t’u parë: Liqeni i Madh, Liqeni i Luleve dhe Liqeni i Pishave.
Këshillë: Aksesi bëhet përmes Peshkopisë ose Fushë-Lurës. Këshillohet automjet 4×4.
11. Parku Kombëtar Bredhi i Drenovës: Qetësia e pyllit me bredha
Vendndodhja: Qarku i Korçës
Ideale për: Shëtitje në pyll, vëzhgim faune, ecje të lehta
Parku mbulon 1,380 hektarë dhe ndodhet në lartësi që variojnë nga 1,200–1,800 metra. I dominuar nga pyje me bredha, ky park është ideal për ecje të shkurtra, shëtitje me bimë medicinale dhe qetësi në natyrë. Fauna përfshin dhelpra të kuqe, bufë dhe derra të egër.
Këshillë: Qëndroni në fshatin piktoresk të Dardhës dhe eksploroni zonën në këmbë ose me biçikletë.
12. Parku Kombëtar Bredhi i Hotovës-Dangëllit: Xhevahiri i gjelbër i jugut
Vendndodhja: Qarku i Përmetit
Ideale për: Ecje në pyll, burime termale, pamje kanionesh
Një nga parqet më të mëdha pyjore në Shqipëri, i njohur për bimët medicinale dhe për afërsinë me burimet termale të Bënjës. Është ideal për pushime kurative dhe turizëm të qëndrueshëm.
Mos e humbni: Ecjen përgjatë Kanionit të Lengaricës dhe shëtitjet në livadhet me lule të egra.
13. Parku Detar Karaburun-Sazan: Thesari blu i Shqipërisë
Vendndodhja: Gjiri i Vlorës, Jugu i Shqipërisë
Ideale për: Zhytje, snorkeling, vizita në ishuj
Parku mbulon Gadishullin e Karaburunit dhe Ishullin e Sazanit dhe është i vetmi park kombëtar detar në Shqipëri. Ai mbron shpella nënujore, korale dhe jetë detare si delfinët dhe gruperët.
Eksperiencat më të mira: Udhëtime me varkë gjatë gjithë ditës nga Vlora.
Mos e humbni: Shpella e Haxhi Aliut (që vizitohet me not ose kajak).
14. Parku Kombëtar Qafshtamë: Pisha dhe burime mbretërore
Vendndodhja: Qarku i Krujës
Ideale për: Shijim burimesh natyrale, pyje me pisha, piknikë familjare
I njohur për ujin mineral me përmbajtje të pasur që shitet me markën “Qafshtama”, ky park ofron shtigje të hijëzuara, grumbuj pyjesh dhe një atmosferë qetësie të rrallë. Dikur përdorej si vend pushimi mbretëror dhe ende ruan vila historike.
Këshillë: Ideal për ecje të lehta dhe fotografi natyre në ajër të pastër.
