Nëse ndodheni ndonjëherë në jug të Shqipërisë, largohuni për pak nga plazhet e Vlorës dhe drejtohuni vetëm disa minuta drejt brendësisë. Aty, mbi një kodër të gjelbër që ngrihet mbi qytet, ndodhet Kalaja e Kaninës, një vend ku koha qëndron pezull dhe historia flet përmes çdo guri.
Ne shkuam duke pritur një pamje. Gjetëm një fortesë me shumë shtresa jo vetëm muresh dhe rrënojash, por edhe historish. Nga rrënjët ilire te rezistenca ndaj osmanëve, Kalaja e Kaninës është më shumë sesa një monument, është një kapitull i gjallë i së kaluarës shqiptare.
Kalaja e Kaninës – Një fortesë e endur me shekuj histori
Kalaja e Kaninës është e fortifikuar që nga Antikiteti i Vonë, me strukturat më të hershme që datojnë në shekullin IV pas Krishtit. Ajo është ndërtuar në mënyrë strategjike mbi një kodër, duke përfituar nga terreni natyror për mbrojtje dhe kontroll të luginave dhe bregdetit përreth.
Në shekullin VI, nën perandorin Justiniani I, kalaja u forcua si pjesë e një sistemi të gjerë bizantin fortifikimi. Më vonë, gjatë mesjetës dhe pushtimit osman, mure të reja u shtuan dhe ato ekzistuese u riparuan. Dallimet midis fazave ndërtimore janë ende të dukshme, veçanërisht në fasadën jugore, ku pjesa e poshtme është ndërtuar me blloqe të mëdha gëlqerore, ndërsa pjesët e sipërme me gurë lumi, tulla dhe llaç gëlqeror.
Rrugë të lashta dhe krenari kombëtare
Shumë kohë përpara sundimit osman, zona rreth Kaniinës besohet të ketë qenë një vendbanim i rëndësishëm ilir. Kalaja ka funksionuar jo vetëm si bazë ushtarake, por edhe si vendbanim i mbrojtur me shtëpi, kisha, tregje dhe puse uji.
Ajo ka qenë një pikë strategjike në rrugët tokësore që lidheshin me detin. Pozicioni e bënte atë njëkohësisht objektiv dhe mburojë gjatë pushtimeve të ndryshme. Në shekujt XIX dhe XX, Kalaja e Kaninës mori një rol simbolik të veçantë në rrugën drejt pavarësisë së Shqipërisë. Ismail Qemali, themeluesi i shtetit shqiptar modern, vinte nga kjo zonë, duke e kthyer kalanë në një simbol edhe më domethënës..
Një pamje që të mbetet në mendje
Ajo që e bën vizitën në Kalanë e Kaninës të veçantë është pamja. Nga lartësia prej 380 metrash, hapet një panoramë madhështore mbi Vlorë, gjirin dhe vijën ku Adriatiku takohet me Jonin.
Por nuk është vetëm peizazhi që të mrekullon është qetësia. Nuk ka sportele biletash apo guida zyrtare. Vetëm era që prek barin, tingulli i valëve larg dhe hapat e tu mbi shtigje të gurta. Është Shqipëria në formën e saj më të pastër dhe autentike.
Besimi i fshehur mes rrënojave
Brenda mureve të kalasë gjenden gjurmë të kishave të vogla mesjetare. Edhe pse të dëmtuara nga koha dhe ndonjëherë nga ndërhyrjet gjatë komunizmit, ato mbeten simbole të forta të besimit dhe qëndrueshmërisë shpirtërore.
Pranë, mund të vizitoni edhe rrënojat e qytetit të lashtë të Kaniinës, që dëshmon se kjo kodër dikur ishte jo vetëm një pikë mbrojtjeje, por edhe qendër jete.
Si të shkoni
- Si të arrini: Kalaja ndodhet vetëm 10 minuta me makinë nga qendra e Vlorës. Në fshatin Kaninë, ndiqni tabelat ose pyesni një banor, do t’ju udhëzojnë me kënaqësi.
- Ecja deri te kalaja: Nga vendparkimi deri te kalaja ka pak minuta ecje. Vishni këpucë të përshtatshme, terreni është i pabarabartë.
- Çfarë të merrni me vete: Ujë, një kapele (në verë) dhe kamerën. Një bllok shënimesh do të ishte ide e mirë, ky është një nga ato vende që të frymëzojnë reflektim.
- Këshillë lokale: Në fundjavë mund të takoni vendas që ofrojnë ture të shkurtra ose edhe raki artizanale. Mos ngurroni të bisedoni, mund të dëgjoni histori të pabesueshme për kalanë.
📍 Klikoni këtu për të parë vendndodhjen në Google Maps
Pse duhet ta vizitoni Kalanë e Kaninës?
Kalaja e Kaninës nuk është thjesht një vend historik – është një kujtesë e gjallë e forcës, rezistencës dhe identitetit shqiptar. Qoftë udhëtar, fotograf, historian apo thjesht kurioz, përjetimi i Kalasë së Kaniinës është një udhëtim në kohë, i paprekur dhe i vërtetë.
Lërini turistët në plazh. Merrni malin. E shkuara ju pret, ende shumë e gjallë.
Bonus: Pas kalasë, eksploroni Plazhet më të mira të Vlorës
Pas një udhëtimi mes shekujsh historie, freskohuni në disa nga plazhet më të mira të Vlorës. Nga ujërat e kristalta të Radhimës dhe Orikumit, te qetësia e Nartës apo atmosfera e gjallë e Zvernecit – bregdeti poshtë Kalasë ka gjithçka.
Qoftë që preferoni plazhe me gurë, gjire të fshehura apo bare të gjalla, Vlorës nuk i mungon asgjë.
