Nëse keni ëndërruar ndonjëherë një udhëtim ku çdo shije tregon një histori, atëherë Përmeti është vendi ideal për ta bërë këtë realitet. Në këtë qytet të vogël, të vendosur mes gjelbërimit të maleve dhe rrjedhës së qetë të Vjosës, kuzhina nuk është thjesht një nevojë për të ngrënë, por një mënyrë për të ruajtur historinë, për të treguar dashurinë dhe për të mikpritur çdo të huaj si mik të shtëpisë. Kuzhina përmetare është një festë e produkteve natyrale, e recetave të trashëguara brez pas brezi dhe e atyre detajeve të vogla që i japin një shije të veçantë çdo kafshate. Nga glikotë e famshme që shërbehen me krenari te gatimet me përbërës bio që rriten në kopshtet e banorëve, gjithçka në Përmet flet për autenticitet. Ky artikull është një udhëzues i shijshëm nëpër kulinarinë e këtij qyteti magjepsës, për të gjithë ata që kërkojnë të zbulojnë shije të reja, të përjetojnë autenticitetin dhe të kthehen me kujtime të paharrueshme.
Kuzhina përmetare më shumë se ushqim, është trashëgimi
Kuzhina e Përmetit nuk është thjesht një repertor recetash të shijshme, ajo është një pjesë jetike e identitetit të banorëve dhe një dëshmi e gjallë e kulturës lokale. Çdo gatim përfaqëson një histori të trashëguar, të përsosur me kalimin e viteve dhe të përcjellë me krenari nga një brez në tjetrin. Nga përgatitja e glikove me kujdes e deri te gatimi i byrekëve me hithra të mbledhura në mëngjes, gjithçka bëhet me një ndjeshmëri të rrallë për cilësinë, sezonin dhe rrënjët kulturore.
Nuk është e pazakontë që recetat të mos jenë të shkruara fare, ato mbeten gjallë falë dorës që i përgatit, zërit që i rrëfen dhe shpirtit që i mban si pjesë të identitetit familjar. Dhe kjo është ajo që e bën kuzhinën përmetare të veçantë, ajo nuk ndryshon sipas modës apo marketingut por qëndron besnike vetes, duke ofruar shije që nuk i gjeni askund tjetër. Për vizitorët, kjo kuzhinë bëhet një mënyrë për të hyrë në thellësi të shpirtit përmetar.
Glikotë e famshme të Përmetit, një kafshatë nostalgjie
Në Përmet, glikoja nuk është thjesht një ëmbëlsirë, por një simbol mikpritjeje dhe krenarie. Ky produkt i ruajtur në kavanoza të bukur e me shije të pasur e të veçantë, ndoshta ambasadori më i ëmbël i qytetit. Të përgatitura me kujdes nga frutat më të freskëta dhe sipas metodave tradicionale, glikotë përmetare vijnë në një shumëllojshmëri që të lë pa fjalë: gliko arre, gliko portokalli, gliko ftoi, gliko shalqini, gliko fiqsh të egër… dhe lista vazhdon.
Ajo që i dallon këto ëmbëlsira është mënyra artizanale e përgatitjes, zierja e ngadaltë në sherbet të trashë, pa ngjyrues apo konservues, që ruan jo vetëm shijen e frutit por edhe karakterin e vendit. Glikotë shpesh shërbehen në shtëpitë përmetare si mirëseardhje për miqtë, së bashku me një gotë ujë të freskët dhe një buzëqeshje zemërgjerë.Një traditë që nuk ka ndryshuar me kohën dhe që e bën çdo vizitë në Përmet të fillojë me ëmbëlsi.
Bulmeti përmetar – thjeshtësi që lë gjurmë në shije
Në çdo cep të Shqipërisë bulmeti ka veçoritë e veta, por në Përmet ai merr një dimension krejt tjetër. Djathi i bardhë i bërë me qumësht të freskët deleje, gjiza e butë dhe kosi i trashë e i pastër janë produkte që nuk mungojnë në asnjë tryezë përmetare. Ato nuk vijnë nga fabrika të mëdha, por nga ferma familjare, ku qumështi milet në mëngjes dhe përpunohet po atë ditë, pa shtesa apo ndërhyrje industriale.
Pikërisht kjo lidhje e ngushtë me natyrën dhe proceset tradicionale bën që çdo kafshatë djathi të ketë një shije të pastër, pak të kripur, me strukturë të dendur dhe aromë karakteristike. Shpesh këto produkte shoqërojnë sallatat, byrekët apo gatimet me perime, por edhe konsumohen më vete, thjesht me bukë të ngrohtë dhe pak vaj ulliri. Në tregjet lokale ose në bujtina, mund të gjeni prodhues që jo vetëm i shesin këto produkte, por edhe ju tregojnë me pasion për mënyrën se si janë bërë. Bulmeti përmetar është një tjetër dëshmi e thjeshtësisë së pasur që e karakterizon këtë krahinë.
Pjata të tjera karakteristike, shije që vijnë nga toka dhe duart e nënës
Përmeti nuk është i njohur vetëm për glikotë, tavolina përmetare është një festë e vërtetë për shijet tradicionale shqiptare. Nëse vizitoni ndonjë bujtinë ose shtëpi mikpritëse në zonë, do ju serviren pjata që ndoshta nuk i keni dëgjuar më parë, por që do t’i kujtoni gjatë. Byreku me hithra, një klasik i përmetarëve, përgatitet me barishte të egra të mbledhura në natyrë dhe brumë të holluar me dorë, ndërsa tava me mish qengji dhe oriz është një tjetër specialitet që përfshin mish të freskët lokal, të pjekur ngadalë deri në perfeksion. Përsheshi me pulë shtëpie, gjellë me fasule të egra dhe gjithmonë një gotë verë ose raki e bërë vetë, këto janë elementët e një vakti përmetar të vërtetë. Nuk ka nevojë për luks apo emra të huaj, ajo që ofron Përmeti është një kuzhinë që respekton natyrën, sezonin dhe kujtesën kolektive. Kjo e bën çdo pjatë një përvojë më shumë se një ushqim.
Përvoja që nuk duhet humbur: vizita në një shtëpi mikpritëse
Në Përmet, të hash nuk është thjesht një veprim i përditshëm, por një ngjarje sociale, një rit i mirëseardhjes dhe një mënyrë për të ndarë shpirtin e shtëpisë me të tjerët. Një nga mënyrat më autentike për të përjetuar kuzhinën përmetare është vizita në një shtëpi mikpritëse ose bujtinë tradicionale, ku ushqimi përgatitet me dashuri nga zonjat e shtëpisë dhe shërbehet në oborre me hije rrushi apo në dhoma që mbajnë aromën e drurit të vjetër dhe të barishteve të thara.
Aty nuk merr thjesht një pjatë ushqim, merr një rrëfim. Shpesh, zonjat e shtëpisë tregojnë se si kanë mësuar të gatuajnë nga gjyshja, çfarë do të thotë të përgatitet një gliko me dorë apo si e kanë trashëguar recetën e byrekut. Një përvojë që i jep kuptim tjetër ushqimit sepse gjithçka shërbehet me histori, me kujtime dhe me një buzëqeshje që flet më shumë se fjalët.
Ku të provoni shijet përmetare, nga bujtinat te prodhuesit artizanalë
Për ta përjetuar kuzhinën përmetare në formën e saj më të pastër dhe autentike, nuk mjafton të ndaleni vetëm në një restorant. Në Përmet, përvoja më e pasur vjen kur vizitoni bujtina tradicionale, dyqane artizanale dhe prodhues lokalë, që nuk ofrojnë thjesht ushqim, por një lidhje të drejtpërdrejtë me vendin dhe njerëzit e tij. Një shembull i tillë është Premti – Ëmbëlsia e Përmetit, një biznes që ka kombinuar mjeshtërinë tradicionale me prezencën në rrjetet sociale për të promovuar glikon dhe produktet e tjera vendase.
Gjithashtu, ka edhe bujtina si “White Villa” apo restorante familjare si “Antigonea”, ku çdo pjatë shërbehet me përbërës të freskët dhe receta të trashëguara me përkushtim. Këto biznese janë më shumë se vende ku hahet mirë, kontribuojnë në mënyrë aktive në ruajtjen dhe promovimin e traditave gastronomike të zonës. Për një listë të zgjeruar me sugjerime, mund të lexoni 5 restorantet tradicionale më të mira në Përmet. Vizituesit jo vetëm që shijojnë ushqimin, por shpesh largohen me një kavanoz glikoje, një recetë në xhep dhe një histori për të treguar.
Ndajeni shijen, ndajeni përvojën
Nëse ky udhëtim përmes kuzhinës së Përmetit ju frymëzoi, mos e mbani për vete, ndajeni artikullin me miqtë, familjarët apo këdo që kërkon eksperienca autentike. Çdo shpërndarje është një hap më afër ruajtjes së këtyre traditave të mrekullueshme dhe mbështetjes së komuniteteve lokale.
Nëse doni të zbuloni më shumë udhëzues, vende për t’u vizituar apo përvoja që lënë shije të paharrueshme, vizitoni platformën tonë LoveAlbania.al – aty ku historia dhe pasioni për Shqipërinë bëhen udhëtim.
