E fshehur në kodrat e jugut të Shqipërisë, Gjirokastra nuk është thjesht një destinacion – është një makinë kohe e veshur me gur. Me rrugët e saj me kalldrëm, pamjet nga kalaja dhe horizontet që kufizohen me male, ky qytet i listuar në UNESCO rrëfen histori në çdo kthesë. Por Gjirokastra nuk është vetëm për adhurim të heshtur të së kaluarës – është një vend ku historia takohet me përvojën praktike, dhe tradita ecën krah për krah me aventurën. Qoftë për një fundjavë relaksi apo vizitë kulturore, ky udhëzues – bazuar edhe në eksperiencat tona – do t’ju tregojë gjërat më të mira për të bërë në dhe rreth Gjirokastrës. Nga pamjet e këalasë te kalërimi, rrënojat antike dhe punishtet artizanale, përgatituni për një udhëtim që është gjithçka, përveçse i zakonshëm.
Kalaja e Gjirokastrës – Pika më panoramike dhe historike në qytet
Asnjë vizitë në Gjirokastër nuk është e plotë pa u ngjitur në kalanë e saj ikonike. E vendosur lart mbi pazarin e vjetër, Kalaja e Gjirokastrës dominon horizontin – një roje e vërtetë prej guri që ka mbrojtur Luginën e Drinos për shekuj. Brenda, do të gjeni shtresa historie shqiptare të përmbledhura në një kompleks të vetëm: nga kullat me orë osmane dhe artileria e Luftës së Dytë Botërore, te qelitë e burgut nga koha e komunizmit dhe skenat e festivaleve folklorike.
Ecni nëpër muzeun e armatimeve, shikoni korridoret e errëta të burgut ose thjesht shijoni pamjet panoramike nga muret e fortesës – kalaja ofron diçka për çdo lloj udhëtari. Hyrja kushton vetëm 200 Lek (~2€), me bileta shtesë për muzetë brenda. Vishni këpucë të mira – rrugicat prej guri janë të bukura por pak të sikletshme në ecje – dhe lini disa orë për ta eksploruar të plotë.
Shumica e tureve me këmbë nisin këtu dhe është vetëm një shëtitje e shkurtër nga pazari qendror.
Muzeu i Shtëpisë Kadare – Aty ku u rrit shkrimtari më i madh i Shqipërisë
I fshehur në lagjen tradicionale “Palorto” të Gjirokastrës, ndodhet një shtëpi që mban më shumë sesa mobilje të vjetra – mban fëmijërinë e shkrimtarit më të njohur të Shqipërisë, Ismail Kadare. Shtëpia Muze Kadare është banesa e restauruar e fëmijërisë së autorit të Kronikë në gur, dhe hyrja brenda saj ndjehet si të ecësh nëpër faqet e kujtimeve të tij.
E ndërtuar në vitin 1799 dhe e ruajtur bukur, shtëpia ekspozon fotografi familjare, mobilje të viteve 1940 dhe objekte shtëpiake që dikur i përkisnin familjes Kadare. Mund të soditni nga e njëjti dritare ku Ismaili i vogël rrinte fshehur gjatë bombardimeve të Luftës së Dytë Botërore – një pamje e përjetësuar në shkrimet e tij.
Biletat janë me çmim të arsyeshëm (rreth 400 Lekë), dhe muzeu është i hapur çdo ditë nga ora 9:00 deri në 17:00. Zakonisht përfshihet në turet me këmbë, por mund ta vizitoni edhe në mënyrë të pavarur në Rruga “Fato Berberi” 16.
Experience Gjirokastra – Zbulo qytetin me vendasit që jetojnë historinë
Nëse dëshironi ta ndjeni Gjirokastrën, jo vetëm ta shihni, s’ka mënyrë më të mirë sesa përmes Experience Gjirokastra, një agjenci lokale turizmi e drejtuar nga banorë vendas. E vendosur në zemër të Qytetit të Vjetër, kjo agjenci nuk ju çon thjesht pranë pikave kryesore – por ju prezanton me kulturën e gjallë të qytetit. Nga shetitjet në pazar, te eksplorimi i kalasë dhe mësimi i zanateve tradicionale, këto ture janë për përjetime autentike.
Ata ofrojnë punëtori praktike (si gatimi vegjetarian në një shtëpi lokale) dhe shetitje të veçanta nëpër lagjet historike. Nëse kërkoni aktivitete në natyrë, ofrojnë edhe rafting në lumin Vjosa apo ekskursione me ditë të tëra në Përmet.
Çfarë i bën të veçantë? Njohuritë vendase dhe rrëfimet nga zemra. Çmimet janë të përballueshme për udhëtarët – turet ecjeje nisin nga vetëm €12–13.
Vizitoni: experiencegjirokastra.com
Vendndodhja: Sheshi Çerçiz Topulli, Qyteti i Vjetër i Gjirokastrës
📞 +355 84 250 068 / +355 69 225 1589
Caravan Horse Riding – Një aventurë në natyrën e egër të Jugut
Për të zbuluar zonat përreth Gjirokastrës në një mënyrë ndryshe, Caravan Horse Riding Albania ofron një kombinim të natyrës, historisë dhe kalërimit. Vetëm pak minuta jashtë qytetit, kjo qendër hipizmi organizon shëtitje që nga ditët relaksuese deri te udhëtimet disa-ditore nëpër malet e Lunxhërisë apo deri te bregdeti Jonian.
Edhe nëse nuk jeni kalorës me përvojë, ka mundësi për fillestarët dhe mundësi për të vizituar fermën dhe për të takuar 45 kuajt për të cilët kujdesen me shumë dashuri. Ne personalisht bëmë një udhëtim me buggy deri në Manastirin e Spilesë – dhe ishte Ari, udhërrëfyesi ynë, që e bëri përvojën të paharrueshme. I sjellshëm, me njohuri dhe me pasion për vendin, Ari u kujdes të na tregonte histori dhe perla të fshehura gjatë gjithë rrugës.
Çfarë e bën Caravan të veçantë është përkushtimi për udhëtimin e ngadaltë dhe autentik: shtigje malore, mikpritje lokale dhe dreka nën qiell të hapur. Nuk jeni thjesht turist – jeni pjesëmarrës i një historie.
📍 Më shumë info dhe rezervime: horseridingalbania.com
📧 info@horseridingalbania.com
📞 +355 69 537 5743
Instagram: @caravanhorseridingalbania
Manastiri i Spilesë – Një udhëtim mes qetësisë dhe rrënojave
I fshehur në një kodër gëlqerore mbi fshatin Saraqinisht, Manastiri i Spilesë është një nga vendet më të izoluara të zonës. I themeluar në vitet 1600, ky kompleks ortodoks dikur i lulëzuar sot ndodhet në rrënoja – por afresket e zbehta, kapelat brenda shpellës dhe qetësia e thellë e vendit mbeten me ju gjatë.
Ne shkuam atje jo në këmbë, por me buggy, falë Caravan Horse Riding Albania, që ofrojnë edhe ture off-road. Rruga ishte pjesë e aventurës – përmes fushave, ullishtave dhe rrugëve të fshatit, derisa manastiri shfaqet, gjysmë i fshehur në shkëmb.
Fragmentet e shenjtorëve me të kuqe dhe blu ende gjenden në mure. Shume pranë ndodhet edhe një shpellë e ngushtë, brenda shkëmbit e cila mund të arrihet duke ngjitur disa shkallë të gekurta. Dikur shërbente si strehë për murgjit. Asnjë biletë, asnjë roje – vetëm koha, gurët dhe frymëmarrja juaj.
Këshillë për vizitorët: Nuk ka biletë, nuk ka guida, as tabela – shkoni me këpucë të përshtatshme, ujë dhe shpirt eksplorues. Mund të ecni edhe nga Saraqinishti (rreth 1–2 orë vajtje-ardhje), ose kërkoni një tur me operatorët vendas që ofrojnë ekskursione në “Luginën e Drinos”.
Teqeja e Melanit – Mikpritje, urtësi shpirtërore dhe një strehë nga shiu
Ngjitur mbi një kodër mbi fshatin e qetë Nepravishtë, Teqeja e Melanit nuk është thjesht një vend pelegrinazhi bektashi – është një përvojë shpirtërore. Ne mbërritëm pa shumë pritshmëri dhe u larguam me zemrën plot qetësi, bisedë dhe mirënjohje.
Teqeja ishte e hapur dhe mikpritëse. Patëm fatin të na priste vetë dervishi, i cili jo vetëm na tregoi vendin, por na ftoi në dhomën kryesore të pritjes. Ulur mbi qilima tradicionalë, dëgjuam ndërsa ai shpjegonte filozofinë dhe praktikat shpirtërore të urdhrit bektashi – një moment lidhjeje dhe paqeje. Pastaj, si për ironi të fatit, qielli shpërtheu në një stuhi shiu. U duk sikur hyjnorja na kishte hapur derën për të na strehuar në kohën e duhur.
Ka dy mënyra për të shkuar atje:
– Nëse udhëtoni me makinë, ndiqni rrugën e asfaltuar nga fabrika e ujit Glina drejt teqesë.
– Ne zgjodhëm rrugën më rustike: lamë makinën në qendër të Nepravishtës dhe ecëm për rreth 20 minuta nëpër shtigje fshati dhe rrugica të qeta.
Shënim: Asnjë biletë, asnjë turmë – vetëm respekt, qetësi dhe zemra të hapura.
Antigonea – Një qytet antik i ndërtuar për dashuri
Vetëm 30 minuta me makinë nga Gjirokastra ndodhet Antigonea, një qytet i lashtë i ngritur mbi dy kodra që shohin nga Lugina e Drinos – një nga vendet më romantike historike të Shqipërisë. E ndërtuar në shekullin e 3 para Krishtit nga mbreti Pirro i Epirit dhe emëruar sipas gruas së tij të dashur Antigona, ky park arkeologjik kombinon pamje madhështore, rrënoja klasike dhe legjenda të përjetshme.
Ecni nëpër rrënojat e një qyteti të planifikuar në rrjet: do të kaloni pranë fragmenteve të shtëpive helenistike, shesheve publike dhe rrënojave të kishës së Shën Mëhillit. Natyra ka rikuperuar pjesërisht vendin, duke shtuar lule të egra dhe pamje të mrekullueshme.
Çfarë e bën edhe më të veçantë? Mund të shkoni atje në mënyrën klasike… ose në mënyrën aventurore. Antigonea është e arritshme me kalë, përmes udhëtimeve që organizohen nga Caravan Horse Riding Albania – pikërisht siç mund të kishin ardhur ushtarët apo të dashuruarit në lashtësi.
Si të shkoni: Ndiqni tabelat nga Gjirokastra drejt fshatit Saraqinisht. Hyrja zakonisht është falas ose me një tarifë modeste.
Këshillë: Vizitoni pasdite për dritën e artë të perëndimit mbi luginën – pamja është mbresëlënëse.
Labova e Kryqit – Një nga kishat më të vjetra të Shqipërisë e fshehur në male
Vetëm 20 minuta larg me makinë nga Gjirokastra, Labova e Kryqit të jep ndjesinë e një udhëtimi prapa në kohë. Ky fshat i vogël, i fshehur mbi lumin Suhë dhe i rrethuar nga male, ruan një nga thesaret më të çmuara fetare të Shqipërisë: një kishë bizantine e ndërtuar në vitin 554 pas Krishtit nga vetë Perandori Justinian.
Kjo kishë besohet të jetë ndër 40 kishat e para të ndërtuara në botë. Kupa e saj elegante prej guri, afresket e hollësishme dhe aura e lashtësisë e bëjnë të paharrueshme. Për shekuj, ajo ruante një kruq të larë në flori që besohej të përmbante një pjesë të Kryqit të Shenjtë në të cilin u kryqëzua Jezu Krishti – megjithëse u vodh në vitet ’90.
E megjithatë, trashëgimia shpirtërore mbetet e fortë. Banorët rrëfejnë histori shërimesh, mrekullish dhe fuqish të fshehta të lidhura me themelet e kishës. Hyrja është falas, dhe vendi – i qetë, i pastër, i paprekur – është një ndalesë perfekte për ata që kërkojnë diçka autentike dhe qetësuese për shpirtin.
Si ta vizitoni: Udhëtoni me makinë nga Gjirokastra drejt fshatit Labovë e Sipërme. Një shëtitje e shkurtër ju çon deri te kisha.
Këshillë: Shkoni herët në mëngjes ose pasdite vonë – drita e butë nxjerr në pah gdhendjet e gurta.
Skydiving në Gjirokastër – Pamjet më guximtare nga qielli
Nëse ecja nëpër kala e manastire nuk ju ngacmon sa duhet, si do t’ju dukej të hidheni nga një avion me Gjirokastrën poshtë jush? Skydive Albania ofron mënyrën më ekstreme për të përjetuar këtë rajon – me hedhje dyshe nga ajri mbi peizazhet e mrekullueshme të jugut të Shqipërisë.
Kjo nuk është një zonë uljeje e zakonshme. Hedhjet zhvillohen në data të caktuara nga një ekip ndërkombëtar me përvojë, ndaj rezervimi paraprak është i detyrueshëm. Kur janë në orar, përfshihen një përgatitje sigurie, pajisje dhe një hedhje e drejtuar me instruktor – nuk kërkohet përvojë e mëparshme. Prisni emocione të forta, pamje të pafundme të luginave dhe maleve… dhe një kujtim që do t’ju shoqërojë përjetë.
📍 Vendndodhja: Pika e nisjes Skydive Gjirokastër
📞 +39 347 112 5519
📱 Instagram: @skydive_albania
🌐 Website (në mirëmbajtje)
Si të kombinoni kulturën dhe aventurën – Plani juaj në Gjirokastër
Me kaq shumë vende dhe përvoja mbresëlënëse të përqendruara në një rajon, mënyra më e mirë për të shijuar Gjirokastrën është të kombinoni sipas ritmit tuaj. Dëshironi një ditë me fokus kulturor? Filloni me Kalanë e Gjirokastrës në mëngjes, vizitoni Shtëpinë Kadare dhe përfundoni me një tur me Experience Gjirokastra.
Po kërkoni aksion? Planifikoni një ture me kalë ose buggy me Caravan Horse Riding drejt vendeve si Manastiri i Spilesë apo Antigonea. Mbylleni ditën me një kurs gatimi tradicional në qytetin e vjetër.
Për ata që kërkojnë përvoja shpirtërore dhe historike, bëni një ditë të plotë: Teqeja e Melanit në mëngjes (përmes ecjes ose rrugës nga Glina), pastaj Labova e Kryqit dhe ndaloni për një drekë tradicionale gjatë kthimit.
Këshillë profesionale: Kërkoni që ofruesi juaj i turit të personalizojë një kombinim – p.sh., kalërim deri në Antigonea + drekë në luginë, ose një tur ecjeje që përfundon me një punëtori artizanale. Shumica e operatorëve janë vendas që e duan ta ndajnë këtë përvojë me udhëtarë kureshtarë.
Gati për të eksploruar Gjirokastrën? Ndajeni udhëtimin!
Gjirokastra është më shumë se një qytet i bukur – është një mozaik rrëfimesh, shijesh, shtigjesh dhe njerëzish. Qoftë që ju tërheqin rrënojat e lashta, teqet në maja kodrash, aventurat e guximshme apo çajrat e ngrohtë malorë, ky qytet prej guri dhe rrethinat e tij ofrojnë diçka për çdo shpirt.
Ne i kemi shkelur këto shtigje, kemi takuar vendasit, kemi ndarë vakte dhe kemi kaluar një stuhi nën një çati të shenjtë – dhe tani, është radha juaj. Nëse ky udhëzues ju ndihmoi të ëndërroni, planifikoni apo të buzëqeshni, ndajeni me një mik udhëtimesh. Le të frymëzojnë historitë e Gjirokastrës edhe të tjerët, ashtu siç na frymëzuan ne.
Dhe nëse po kërkoni vendin e duhur për të qëndruar, ju sugjerojmë të shikoni klasifikimin tonë: Top 5 akomodimet në Gjirokastër – ku të qëndroni në qytetin e gurit.
